Pamiętnik wileński jest pamiętnikiem wyjątkowym. Został napisany przez grono wybitnych autorów – znawców tematu, m.in. Czesława Miłosza, Stanisława Cata-Mackiewicza, Stanisława Swianiewicza. Składają się nań wspomnienia, szkice literackie, przyczynki historyczne i etnograficzne dotyczące byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, ze szczególnym uwzględnieniem jego stolicy – Wilna. Autorzy piszą skromnie, że są one „zebrane bez sztywno określonego z góry planu, przepojone jedną myślą: pozostawienia świadectwa [ich – autorów] niepozbywalnego związku, duchowego i uczuciowego, z utraconą ojczyzną”. Ale dla Czytelnika stanowią komplet cennych wykładów, zaczerpniętych z wiedzy, serc i pamięci profesorów, pisarzy, redaktorów i wydawców czasopism. Książka jest więc wielostronnym spojrzeniem na historię, kulturę i warunki przyrodnicze tych niezwykłych ziem i tego wyjątkowego miasta.