Aleks Raymond Błysk Gordon i królowa Błękitnej Magii
Trwające 63 dni Powstanie Warszawskie to jedna z najbardziej zażartych bitew miejskich w historii, a także największa i najkrwawsza bitwa w dziejach naszego kraju. To starcia zbrojne, ranni i zabici, gruzy i zgliszcza, twarde realia frontowe. Dlatego właśnie chwile relaksu i wytchnienia były tak istotne. Wręcz bezcenne. Po udanej akcji trzeba było się odprężyć, odreagować, zebrać siły. A zatem w przerwach w walce śpiewano piosenki, opowiadano dowcipy, odgrywano scenki, czytano książki i gazety.
Powieści obrazkowe oraz komiksy pozwalały przenieść się do innej rzeczywistości, w której zło zostaje pokonane, a superbohaterowie znajdują wyjście z najbardziej dramatycznych sytuacji. Tam reguły są proste, sprawiedliwość zwycięża, a nagrodą zwykle jest miłość. W takim świecie wrogowie nie mieliby żadnych szans.
„Błysk Gordon i królowa Błękitnej Magii” Alexa Raymonda został wydany w Warszawie w 1938 roku w tłumaczeniu Janiny Sujkowskiej. To powieściowa adaptacja amerykańskiego komiksu, który ukazywał się w Stanach Zjednoczonych w odcinkach w 1935 roku. Książka w wersji kieszonkowej ukazała się w Polsce nakładem Wydawnictwa J. Przeworskiego. Po wojnie nie była już wznawiana i obecnie jej egzemplarze są nieliczne i trudno dostępne. Muzeum Powstania Warszawskiego postanowiło przypomnieć tę lekturę – być może dzisiejszym rówieśnikom Powstańca ze słynnej fotografii również dostarczy radości i pomoże oderwać się od trosk.
Bolesław Wieniawa-Długoszowski Wymarsz i inne wspomnienia
Autor znany jest jako szwoleżer, uczestnik walk legionowych, adiutant i jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, stały bywalec warszawskich salonów, kawiarni i knajp, generał i ambasador. Mniej o nim wiadomo jako o poecie, tłumaczu i autorze wspomnień. Książka gromadzi szkice wspomnieniowe Wieniawy rozrzucone dotychczas po czasopismach i wydawnictwach zbiorowych. Ich główny temat to walki frontowe w latach Wielkiej Wojny, bohater pierwszoplanowy to Komendant Piłsudski. Wśród innych wątków – reminiscencje z młodości, sensacyjne losy autora w zrewoltowanej Rosji roku 1918, opisy wydarzeń z lat międzywojennych. Szkice ujawniają wybitny talent Wieniawy, jego ułańską fantazję, świetne poczucie humoru, liryzm i patos, upodobanie w żołnierskiej anegdocie i umiejętność prowadzenia gawędy. Mają też dużą wartość dokumentalną.
Jerzy Edigey Strzały na rozstajnych drogach
W nieprzyjemną marcową noc do budynku Komendy Stołecznej MO zgłasza się Stanisław Kowalski. Przyszedł zaopatrzony w przybory toaletowe i żywność niezbędne przy dłuższym pobycie w więzieniu. Oświadcza, że przed dwoma laty popełnił przestępstwo: brał udział w napadzie rabunkowym, podczas którego zginęły dwie osoby. Wyrzuty sumienia nie dają mu spokoju, nie może już żyć w stanie nieustającego napięcia i chce dobrowolnie oddać się w ręce władz. Zostaje przyjęty przez majora Witolda Nowakowskiego, który z dystansem podchodzi do wyznania dziwnego przybysza. Uruchamia jednak magnetofon, żeby nagrać każde słowo niezwykłej opowieści, w nadziei, że może uda się rozwikłać sprawę kradzieży sprzed lat, której sprawcy dotąd pozostają na wolności.
Zbigniew Kowalewski, Wiktor J. Mikusiński Białołęka 1981–1982. Grafiki internowanych
Wartość historyczna i dokumentacyjna grafiki obozowej jest nie do przecenienia. Ilustruje obozowe życie niemalże w sposób kronikarski, pozwala je datować. W grafice odzwierciedlają się autentyczne emocje, problemy i poglądy internowanych. Stanowi ona doskonałe źródło badań historycznych, socjologicznych i politologicznych. Zebranie tej dokumentacji i jej opublikowanie to wielkie dzieło Zbigniewa Kowalewskiego.
Grafiki pochodzą ze zbiorów autorskich oraz internowanych: Zbigniewa Saraty, Wiktora Ćwiklika, Mirosława Odorowskiego, Bogumiła Sielewicza, Wojciecha Podgórzaka i Jarosława M. Goliszewskiego.