Grzegorz Łukomski
Elżbieta Szumiec-Zielińska

Bitwa Warszawska 1920 roku, przywołana w tytule, jest pretekstem do opowiedzenia o sprawach, które przy okazji wspomnienia wojny z bolszewicką Rosją umykają naszemu oglądowi. Autorzy Grzegorz Łukomski i Elżbieta Szumiec-Zielińska opowiadają nie tylko o bitwie i wojnie, tak ważnej dla Europy, o niedostrzeganej i niedocenianej na Zachodzie „18-tej decydującej bitwie w dziejach świata”. Dowiadujemy się, jak szkodliwą rolę w naszych zmaganiach z wrogiem idącym od wschodu odegrali Niemcy, nie tylko komuniści niemieccy, ale także prawicowi politycy, wojskowi, zwykli Niemcy – wszyscy oni liczący, że Rosja bolszewicka unicestwi odradzającą się po wieku niewoli Rzeczpospolitą.

W. Stepek, ppłk. żand.
K. Chodkiewicz, major żand.

Jest to materiał pokazujący najtrudniejszy obszar pracy kontrwywiadu, a jednocześnie skalę potrzeb. Dzięki przedstawionemu opisowi można sobie wyobrazić, jak wielkie było zagrożenie. Komuniści tworzyli w Polsce tło do działań subwersyjnych i sabotażowych.
Nade wszystko jednak powstawała możliwość tworzenia w Polsce licznych siatek szpiegowskich, których zadania wywiadowcze były bardzo szeroko zarysowane, od wywiadu przemysłowego przez polityczny aż po wojskowy. Do prowadzenia tak licznej agentury konieczne były liczne i rozbudowane rezydentury nielegalne, które w przypadku rozpoczęcia działań wojennych miałyby, oprócz prowadzenia agentury, przejąć koordynowanie akcji sabotażowych i terrorystycznych.

Mariusz Kolmasiak

Książka opowiada o 442 dniach z życia Józefa Piłsudskiego, które pod koniec I wojny światowej spędził internowany w magdeburskiej twierdzy, a także o losach Domku Magdeburskiego – jednego z ciekawszych miejsc z nim związanych. Odsłania ona interesujący i mniej znany fragment życia przyszłego Marszałka z lat 1917-1918. To historia o wielu pasjonujących wątkach i zwrotach akcji, z których najważniejszym był powrót do Polski i objęcie władzy w kraju. 11 listopada 1918 r., dzień odzyskania naszej niepodległości, to bowiem historia z magdeburskim prologiem.

Wybierając biografię Tadeusza Żenczykowskiego stanęła Karolina Trzeskowska przed bardzo trudnym wyzwaniem. Przyszło Jej się bowiem zmierzyć z życiorysem Człowieka, którego aktywność życiowa z powodzeniem mogła obdzielić kilka postaci. Musiała przy tym wchodzić badawczo w trzy zupełnie odmienne epoki: okres Polski Niepodległej, lata II wojny światowej i czas powojenny. Była to przy tym postać, która pozostawała aktywna praktycznie do końca swojego długiego, bo 90-letniego życia.

Dotychczas nie opublikowano zwartego zbioru dokumentów, który w całości dotyczyłby niepokojów społecznych pierwszej połowy lat 30. Dokonując wyboru źródeł na potrzeby niniejszej edycji dążono do tego, aby był on reprezentatywny pod kilkoma względami. Starano się  uwzględnić zróżnicowanie zjawiska otwartego, zbiorowego oporu społecznego w okresie wielkiego kryzysu zarówno pod względem formy, dynamiki, jak też jego geografii.

Oddajemy do rąk czytelników opowieść o pułkowniku Ignacym Matuszewskim (ur. 10 września 1891 r. – zm. 3 sierpnia 1946 r.) – niepospolitej i niezwykłej postaci polskiej polityki kilkudziesięciu zaledwie lat pierwszego półwiecza XX w. Niezwykłej, bo renesansowej, w dodatku niepodpartej pełną edukacją akademicką, ale ulepionej z gliny wielu kompetencji i zainteresowań, od poezji, prozy, muzyki, teatru i malarstwa, przez sport, ezoterykę, wojskowość i tajne służby, aż po ekonomię, historię, dyplomację, geopolitykę i politykę. To retrospektywna ze świadomie zaburzoną chronologią opowieść o wznoszeniu się tego niepospolitego człowieka na szczyt, począwszy od lat szczenięcych aż po kres śmierci nad Hudsonem.

Tematyka Kresów Wschodnich, zarówno w okresie II Rzeczypospolitej, jak i podczas sowieckiej, a następnie niemieckiej okupacji, wciąż nie przestaje budzić emocji i zachęcać do prowadzenia badań naukowych. Ówczesna historia tych ziem doczekała się już wielu ciekawych ujęć, nie tylko w postaci monografii zwartych, wydawnictw źródłowych, ale również artykułów. Rodzimych historyków zajmowały najczęściej różnorakie represje okupanta sowieckiego, masowe deportacje ludności polskiej i ich losy na zesłaniu, opieka nad ludnością polską w ZSRS, żołnierze Wojska Polskiego przebywający w niewoli sowieckiej, zbrodnia katyńska, zwalczanie polskiego podziemia niepodległościowego po drugim wkroczeniu Armii Czerwonej czy falowe repatriacje Polaków z ZSRS.

Grzegorz Łukomski

Relacje polsko-niemieckie nigdy w przeszłości obu narodów i państw nie należały do łatwych, a w latach 1939–1945 zyskały wymiar tragiczny. Genezę owej tragedii ukazano piórem historyka doświadczonego i wnikliwego. Zwraca uwagę rozległa perspektywa historyczna, poczynając od rozbiorów Rzeczypospolitej u schyłku XVIII wieku i późniejszych ich implikacji. Na stosunki polsko-niemieckie długi cień rzucała od tego czasu współpraca niemiecko-rosyjska, a w XX wieku niemiecko-sowiecka. Niemcy traktowały alians z Rosją zawsze jako niezwykle wprost użyteczny czynnik swoich ambicji politycznych.